Prace społecznie użyteczne

Prace społecznie użyteczne, jako aktywizacyjny instrument rynku pracy, zostały utworzone w 2005 r. na mocy art.73a znowelizowanej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Mają na celu zapewnienie osobom bezrobotnym możliwości uzyskania minimalnych środków do życia i wsparcia działań społeczności lokalnej. Prace społecznie użyteczne to obszar współpracy powiatowego urzędu pracy (PUP) i ośrodków pomocy społecznej (OPS), na rzecz społeczności lokalnej. Dla PUP jest to instrument aktywizacji osób bezrobotnych. Dla OPS jest to instrument wspierający pracę socjalną z osobami borykającymi się z ubóstwem, korzystającymi ze świadczeń pomocy społecznej, zwykle długotrwale bezrobotnymi zagrożonymi ekskluzją społeczną.

Prace społecznie użyteczne spełniają rolę pomocową w pracy socjalnej:

·        uczestnicy prac społecznie użytecznych wykorzystują swoje uprawnienia i możliwości dzięki czemu wypracowują własne dochody ( dla tej grupy jest to dostępna forma aktywności zawodowej),

·        prace społecznie użyteczne zawierają bardzo istotny aspekt reintegracji społecznej – sprzyjają aktywnej postawie, przywracają pełnienia ról zawodowych i społecznych.

Zgodnie z ustawową definicją prace społecznie użyteczne oznaczają prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej. Prace społecznie użyteczne nie mogą przekroczyć 10 godzin tygodniowo  i mogą odbywać się jedynie w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby bezrobotnej. Do wykonywania prac społecznie użytecznych mogą być kierowane również osoby uczestniczące w kontrakcie socjalnym, indywidualnym programie usamodzielniania, lokalnym programie pomocy społecznej lub indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego, jeżeli podjęły uczestnictwo w tych formach w wyniku skierowania powiatowego urzędu pracy.

W okresie wykonywania prac społecznie użytecznych bezrobotnemu przysługuje obecnie świadczenie w wysokości 6,80 zł za każdą przepracowaną godzinę.  Świadczenie podlega waloryzacji na zasadach określonych w art. 72 ust. 6 ustawy z 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U. .z 2008 r.,  Nr 69,  poz.415 z późn. zm). Świadczenie nie przysługuje za okres niewykonywania pracy, w tym za okres udokumentowanej niezdolności do pracy.  Starosta refunduje gminie ze środków Funduszu Pracy do 60 % minimalnej kwoty świadczenia przysługującego bezrobotnemu.

Wykonywanie prac społecznie użytecznych odbywa się na podstawie porozumienia zawartego między starostą a gminą na rzecz, której prace społecznie użyteczne będą wykonywane. Porozumienie to powinno określać:

1.     liczbę bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy zostaną skierowani w okresie objętym porozumieniem do wykonywania prac społecznie użytecznych,

2.     liczbę godzin wykonywania prac społecznie użytecznych ogółem oraz miesięcznie przez jednego bezrobotnego bez prawa do zasiłku,

3.     rodzaj i miejsce wykonywania prac społecznie użytecznych wraz z oznaczeniem podmiotów, w których będą organizowane prace społecznie użyteczne,

4.     okresy wykonywania prac społecznie użytecznych i liczbę bezrobotnych bez prawa do zasiłku skierowanych do wykonywania w tych okresach prac społecznie użytecznych,

5.      obowiązek informowania starosty i kierownika powiatowego urzędu pracy o nieobecności lub odmowie wykonywania prac społecznie użytecznych przez skierowanego bezrobotnego bez prawa do zasiłku,

6.      wysokość i terminy refundowania przez starostę z Funduszu Pracy.

Porozumienie powinno zawierać również postanowienia w zakresie zapewnienia bezrobotnym bez prawa do zasiłku bezpiecznych i higienicznych warunków pracy społecznie użytecznej oraz przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących wykonywania przez kobiety prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.

Akty prawne regulujące organizację prac społecznie użytecznych:

·         ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U .z 2008 r.  Nr 69,  poz.415 z późn. zm.);  

·         rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 25 października 2005r. w sprawie trybu organizowania prac społecznie użytecznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 210).