Błogosławiony Czesław
W kościele świętego Wojciecha we Wrocławiu w kaplicy Błogosławionego Czesława znajduje się tablica inskrypcyjna, wykonana w brązie przez wrocławskiego ludwisarza na zlecenie dominikanów w 1738 roku o treści: „Błogosławiony Czesław, wyznawca Chrystusa, pochodził ze szlachetnego rodu Odrowążów.
Jeszcze bardziej uszlachetniały go jego cnoty, był rodzonym bratem świętego Jacka poprzez swoje pochodzenie, jak też przez świętość. W 1180 roku w Kamieniu w Księstwie Opolskim na Górnym Śląsku dla świata i nieba szczęśliwie urodził się. Jako kanonik krakowski a potem kustosz w Sandomierzu, jako pilny obserwator przepisów bożego prawa pojechał on do Rzymu ze swoim wujem biskupem Iwo i ze swoimi towarzyszami. Tutaj zobaczył cudowne wskrzeszenie Napoleona, bratanka kardynała, dokonane przez św. Dominika, a przez to sam do wyższego życia wzbudzony przyjął z jego rąk w 1218 roku wraz z białym habitem zakonu kaznodziejskiego apostolski blask. Następnie został on wysłany do północnych krajów jako płonąca i świecąca pochodnia dla wystygłej wiary ludów, aby je na nowo ożywić! Najpierw wprowadził w 1223 roku zakon do kościoła św. Klemensa w Pradze za panowania Przemysława Otto-kara i ten sam założył tutaj we Wrocławiu w 1226 roku przy przekazanym przez biskupa Wawrzyńca kościółku św. Wojciecha. Tutaj świecił on swoją świętością i poprzez inne sposoby swoich cudownych czynów mógł on w 1241 roku wielkie tatarskie wojska przepędzić przy pomocy płonącej kuli, która na skutek jego modlitwy na nich z nieba spadła i do całkowitego, ostatecznego wytępienia niewiernych z sąsiednich krajów doprowadziła.
Mimo trwałego trudu apostolskiego życia, oddał swoją duszę z chlubą niebu w połowie lipca 1242 roku. Jego święte szczątki zostały złożone w południowej części tego kościoła i w roku 1469 za panowania Pawła II i biskupa Rudolfa, zostały po raz pierwszy odkryte. Na rozkaz Jana VI, księcia, biskupa wrocławskiego zostały one w 1607 roku rozpoznane i jako drogocenny skarb zabezpieczone w murze zakrystii. Za panowania Franciszka Ludwika biskupa wrocławskiego i Palatyna Reńskiego, na prośbę cesarza Leopolda, króla Jana III Sobieskiego i innych magnatów, proces beatyfikacyjny przeprowadzony był. Jego szczątki zostały sprowadzone i w 1705 roku na nowo zbadane, za prawdziwe uznane przez biskupa pomocniczego Franciszka hrabiego von Barbo - jako wyznaczonego apostolskiego sędziego. Potem w roku 1715, na rozkaz Klemensa XI biskup Franciszek Ludwik i pomocniczy biskup Eliasz Daniel Sommerfeld wystawili je do publicznego kultu. Ostatecznie, uroczyście złożył je do sarkofagu w 1724 roku wikariusz generalny Antoni hrabia von Hatzfeld.
Tutaj Bóg Wszechmogący przez wiele cudownych sposobów swoich i przez nieprzerwany kult sławi go. Ty, więc, który w błogosławionym Czesławie wspaniały jesteś, módl się: o, ziemski pielgrzymie, abyś przez wstawiennictwo i naśladowanie Błogosławionego mieszkańcem nieba też zostać mógł! Gottfryd Schnelrad mnie uczynił Wrocław 1742" " Tradycja błogosławionego Czesława należy do osobliwości dziejów Wrocławia, mamy tu bowiem do czynienia z kultem religijnym i tradycją historyczną jednocześnie.
Kult błogosławionego Czesława trwający od jego śmierci został oficjalnie potwierdzony przez papieża Klemensa XI w 1713 roku. Na prośbę arcybiskupa wrocławskiego Bolesława Kominka, papież Paweł IV ogłosił w 1963 roku błogosławionego Czesława Patronem Miasta Wrocławia. Relikwie Błogosławionego spoczywają w alabastrowym sarkofagu we wzniesionej na jego cześć kaplicy, która jest zabytkiem baroku z początku XVIII wieku. Z wyjątkiem małych uszkodzeń poszczególnych figur kaplica mimo zburzenia kościoła w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku -cudownie wprost ocalała. Święto błogosławionego Czesława, przypadające na dzień 20 lipca, obchodzi się w kościele św. Wojciecha tradycyjną nowenną.
Jadwiga Lipińska