Teren Obrowca jest niezwykle bogaty w odkrycia archeologiczne. W ponad trzydziestu miejscach natra­fiono tutaj na ślady kultury materialnej ludzi sprzed wielu wieków. Najstarsze znaleziska zdaniem archeologów pochodzą jeszcze z młodszej epoki kamiennej czyli ne­olitu, a być może są jeszcze starsze. Okres neolitu trwał od około 4000 do 1800 roku przed naszą erą. Charak­teryzował się on na Śląsku początkiem osiedlania się ludności, a następnie rozpoczęciem uprawy roli oraz hodowli bydła. Znaleziska z neolitu w Obrowcu to ka­mienne narzędzia, w tym toporek oraz motyka.

Nowsze znaleziska pochodzą z epoki brązu. W ogro­dzie szkolnym w Obrowcu odkryto skorupy naczyń z V okresu brązu, a więc z IX-VII wieku pnę. Skorupy z tej samej epoki znaleziono m.in, koło stawu w środku wsi oraz nad Odrą. Był to na Śląsku okres tzw. kultury łu­życkiej, której cechą m.in. było wytwarzanie przed­miotów z brązu, czyli stopu miedzi z cyną. Ludność stosowała ciałopalny obrządek pogrzebowy. W okresie tym budowano już osady obronne.

Miejscem, gdzie dokonano niezwykle interesujących odkryć, jest pole pod lasem, na prawo od drogi do Kręp-nej, noszące nazwę "Świętokierz". Być może ta bardzo stara nazwa nawiązuje do dawnego kultu drzew. Poda­nia ustane dotyczące tego miejsca wskazują, że był tam kiedyś zamek, który się zapadł a także, że w tym miej­scu zamierzano w przeszłości budować kościół. W 1925 roku w trakcie wybierania piasku na polu rodziny Mi-chalik natrafiono na czarną warstwę paleniskową, w której były różne przedmioty. Powiadomiono o tym odkryciu miejscowego nauczyciela Ericha Kałużę, aten sprowadził archeologów. Na Świętokrzu natknięto się na zwęglone słupy i poziomo leżące belki wyznaczają­ce zarys chaty z przełomu IV i V wieku naszej ery. Cha­ta posiadała wylepioną gliną podłogę. Obiekt miał 660 cm długości i 600 cm szerokości. W nim znaleziono dużą ilość zabytków ceramicznych i przedmiotów me­talowych, przeważnie wtórnie przepalonych w ogniu.

Podczas prac wykopaliskowych prowadzonych na Świętokrzu w październiku 1925 roku znaleziono m.in. następujące przedmioty: fragmenty zapinek brązowych i żelaznych, prostokątną sprzączkę do pasa, różnego rodzaju zniekształcone blaszkowate i taśmowe okucia brązowe, żelazny nóż, gwóźdź.

Wśród znacznej ilości przepalonych kości ludzkich wyróżniono też pewną ilość kości zwierzęcych, w tym ptasich. Na uwagę zasługuje znaleziony tam srebrny denar panującego w latach 98-117 naszej ery cesarza rzymskiego Trajana oraz częściowo zżuźlone skorupy wytłaczanej importowanej ceramiki. Znaleziska te są dowodem, że przez Obrowiec przebiegał boczny szlak handlowy i docierali tutaj kupcy rzymscy. Jeździli oni przez Bramę Morawską wzdłuż Odry, nad morze, przede wszystkim po bursztyn. Oprócz bursztynu kupcy ku­powali skóry i płody rolne, a w zamian przywozili na nasze ziemie naczynia z brązu, broń, ozdoby, monety i ozdobną ceramikę.

Na temat wykopalisk na Świętokrzu pisała ówcze­sna prasa, poświęcono tez im szereg artykułów nauko­wych. Badania na Świętokrzu w roku 1925 prowadził uczony o nazwisku Mótefind. Przypuszczał on, że zna­leziska są następstwem pochówku w spalonym domu, bądź skutkiem szczególnie okrutnego napadu połączo­nego ze spaleniem obrońców w drewnianej chacie. W późniejszych latach w tym miejscu, na powierzchni zie­mi nadal znajdowano skorupy naczyń, przepalonych kości i grudki stopionego brązu. Wszystkie znaleziska pochodziły z czasów rzymskich z IV i V wieku naszej ery. Analiza zebranego materiału skłoniła prowadzące­go już po wojnie Jerzego Szydtowskiego do wysunię­cia tezy, że Świętokierz był w okresie wpływów rzym­skich miejscem spalenia zwłok, zgodnie z obowiązują­cym wówczas obrządkiem pogrzebowym. Za takim sta­nowiskiem przemawiają liczne ludzkie szczątki kostne oraz przepalona i rozrzucona bogata zawartość. Obrzęd ciałopalenia odbywał się poza osadą w miejscu poświę­conym zmarłym. Decydowały w tym przypadku wzglę­dy wierzeniowe oraz praktyczne, gdyż istniało nie­bezpieczeństwo pożaru dla osady i dla zbiorów na po­lach. Jeszcze inną tezą zaprezentowała Lucyna Szafran-Szadkowska. Uznała bowiem, że obiekt odkryty na Świę­tokrzu jest pozostałością po łaźni rzymskiej, t-aźnia mia­ła stanowić element zespołu leczniczo-kuracyjnego, słu­żącego do skutecznego leczenia dolegliwości.

Znaleziska z czasów rzymskich odkryto w Obrowcu również na Postowej Górze. W ostatnich dziesięciole­ciach znajdowano tam ceramikę z okresu rzymskiego i przepalone kości. Znaleziono tam również maty grot oszczepu. W 1954 roku natrafiono na Postowej Górze na grób, z którego uratowano fragmenty popielnicy, przepaloną miseczkę oraz przepaloną bogato zdobio­ną czarkę. W 1960 roku badania tutaj prowadził Jerzy Szydłowski, który zebrał szereg skorup, niektóre z nich były zdobione.

Fakt istnienia w czasach rzymskich, a więc blisko dwa tysiące lat temu, na terenie Obrowca osady potwier­dzają ponadto znaleziska w kilku innych miejscach na terenie wsi oraz wzdłuż brzegu doliny Odry. Obok dro­gi nad Odrą natrafiono na szereg fragmentów naczyń, z których jedno, pochodzące z V wieku, było wykonane na kole. Jeszcze liczniejsze są w Obrowcu miejsca, z których znaleziska (najczęściej ceramika) pochodzą już z okresu średniowiecza. Wielość miejsc znalezisk ar­cheologicznych oraz ich charakter potwierdza tezę, że w rejonie dzisiejszego Obrowca ludzie osiedlili się już bardzo dawno temu.

Miejscem tajemniczym w Obrowcu jest owiane le­gendami średniowieczne grodzisko nad Odrą, zwane Tempelbergiem. Położone około 200 metrów od kory­ta rzeki grodzisko otoczonej jest szeroką fosą. Wyso­kość usypanego stożka ziemi, licząc od zewnętrznego otoczenia, dochodzi do czterech metrów. Przeprowa­dzone na Tempelbergu pod koniec ubiegłego stulecia oraz w 1957 roku badania archeologiczne doprowa­dziły do znalezienia kawałków naczyń z XIII-XV wieku. Tempelberg może pamiętać wyprawę wojsk tatarskich z 1241 roku, gdyż część z nich posuwała się wzdłuż prawego brzegu Odry od Koźla do Opola. Prawdopo­dobnie Tempelberg, położony w pobliżu dogodnego przejścia przez Odrę, stanowił w tych czasach umoc­nioną strażnicę chroniącą bród. Etymologia miejsco­wa nazwę tego miejsca wyprowa­dza od rycerskiego zakonu Templariu­szy, którzy swoje zamki mieli posia­dać w Otmęcie, Rogowie Opol­skim i Krapkowi­cach. Zgodnie z le­gendą z Tempel­bergu miały pro­wadzić podziemne ganki właśnie do tych zamków. Do­dać należy, że Templariusze są na Śląsku wymieniani od 1226 roku. Pierwszą ich ślą­ską posiadłością otrzymaną   od księcia Henryka Brodatego była Mała Oleśnica koło Oławy. Znamienne jest to, że wioskę tę zwano później polem Templariuszy czyli Tempelfeld. Być może w podobny sposób powstała nazwa Tempel­berg, jako góra-wzgórze-kopiec Templariuszy. Nie moż­na jednak też wykluczyć innego pochodzenia tej na­zwy. Nadmienić w tym miejscu trzeba, że teza o praw­dopodobnej bytności Templariuszy w naszej okolicy występuje w literaturze historycznej od dawna. Jedno­znacznie jednak trzeba wskazać, że dotąd nie natrafio­no na żaden średniowieczny dokument, który by to potwierdzał.

Z grodziskiem nad Odrą wiążą mieszkańcy Obrow­ca pochodzenia nazwy swojej miejscowości. W Tem­pelbergu w czasach późniejszych miało znajdować się gniazdo rozbójników, tzw. Raubritterów, którzy napa­dali na kupców i rabowali towary. Stąd miejsce to zgo­dnie z legendą nazwano Obrabowcem, od którego wy­prowadza się już bezpośrednio dzisiejszą nazwę wio­ski. Podanie mówi, że za grzechy rozbójników ich sie­dziba zapadła się pod ziemię, a później miała być widy­wana na Tempelbergu "biała pani" z psem oraz miało tam straszyć.

Wśród interesujących średniowiecznych znalezisk archeologicznych na terenie Obrowca wymienić moż­na monety a także ceramikę. Kawałki średniowiecznych naczyń znaleziono w ponad 20 miejscach na terenie całej wioski.

Ponieważ niektóre znaleziska w Obrowcu pochodzą też z czasów nowszych można się spotkać z hipotezą, iż te są pozostałością po Szwedach z wojny trzydzie­stoletniej (1618-1648). Wskazuje się też miejsca na naszym terenie, gdzie Szwedzi mają być pochowani. Ustne przekazy dotyczą m.in. Wygody i Ciecieszonki. To chyba Ciecieszonki dotyczy informacja zawarta w "Kwartalniku Opolskim" z 1986 roku pod tytułem "Grób szwedzki na bagnach blisko Obrowca". Autor powołu­jąc się na opracowanie z 1926 roku napisał m.in. tak:

"W bagnie tym, jak mówi miejscowe podanie, znalazło swój grób podczas ucieczki blisko 3 tysiące Szwedów, gdy ich armia została pobita przez żołnierzy cesarskich. Podanie to przechodząc z ust do ust wciąż otrzymuje nowe wsparcie, ponieważ od czasu do czasu wygrze­buje się w suchych miejscach broń. Badacze dowodzą, że nie idzie tu o Szwedów lecz o część oddziałów Man-sfelda".

Dodać należy, że Mansfeid był protestanckim do­wódcą, którego wojska w czasie wojny trzydziestolet­niej przebywały w naszej okolicy.

Podsumowując dotychczasowe wyniki badań arche­ologicznych w Obrowcu stwierdzić trzeba, że dostar­czyły one bardzo interesujących informacji na temat przeszłości tego terenu. Równocześnie można też wy­razić przekonanie, że nasza ziemia kryje jeszcze wiele archeologicznych tajemnic.

Józef Szulc